Styczeń – zawitał nowy roczek. Wśród styczniowych patronów znajdziemy m.in. św. Agnieszkę, a także święto Nawrócenia św. Pawła Apostoła.
Nawrócenie św. Pawła Apostoła – 25 stycznia
Nawrócenie (łobrucynie) św. Pawła. W tradycji ludowej zwykło się mawiać, że na św. Pawła połowę zimy przypada. Gospodarze czekali na ten dzień, by obserwować pogodę. Jeśli był mroźny, czy padał śnieg, to wróżono trwanie zimy. Jeśli zaś następowała odwilż, czyli jak mawiano zelzyło, to zima się miała się kończyć. Jednocześnie miało to pomóc w ocenie, czy starczy im zapasów jadła dla rodziny, paszy dla bydła, ziarna do zasiewu, drzewa na opał, czy też konieczne jest już zaciskanie pasa. Jednym słowem: Kiedy Paweł się nawróci, to zima się obróci – na lepszą lub gorszą…
Wspomnienie św. Agnieszki – 21 stycznia
Makatka ze św. Agnieszką z naszych zbiorów (Z-2181) zakupiona 1977 r. od Marii Kott z Zubrzycy GórnejPrzysłowie mówi, że jeśli Święta Agnieszka wypuści skowronka z mieszka – zima długo już nie pomieszka. Dlatego w tradycji ludowej gospodarze wypatrywali oznak nadejścia ciepłych dni. Kobiety miały mawiać także: jeśli będzie pochmurno, to o len będzie nie trudno, a jeśli będzie jasno to o len będzie ciasno, a mężczyźni obserwowali czy będzie mróz, bo wtedy mogli by składać już wóz – to znaczy, że niedługo będą już przychodzić ciepłe dni i rozpoczną się prace polowe.
Święta Agnieszka musiała należeć do szczególnie czczonych świętych. W izbach chłopskich często spotykało się obrazy malowane na szkle, oleodruki i makatki przedstawiające tą świętą, a samo imię: Jagnieska, jak mawiano, było często nadawane dziewczynkom.
Święta Agnieszka to patronka panien, dzieci i ogrodników. Urodziła się około 291 roku. Wspominamy ją 21 stycznia. Była najpopularniejsza męczennicą w Cesarstwie Rzymskim. Pochodziła z bogatej chrześcijańskiej rodziny, złożyła śluby czystości i nie przyjęła oświadczyn zamożnego pana, za co została skazana na spalenie. Jednak wg podań ogień jej nie tknął, nie wyrzekła się też Jezusa Chrystusa i ostatecznie skazano ją na ścięcie. Zginęła w 304 roku, a więc mając około 13 lat. W ikonografii przedstawiana jest z liściem palmy i barankiem –symbolami czystości oraz niewinności, czasem także stos.
Zofia Warciak
(na podstawie m.in. U. Janicka-Krzywda, Atrybut Patron Symbol, czyli co o świętych i błogosławionych powinien wiedzieć przewodnik, Kraków 1988.)
