WYSTAWA CZASOWA: PRZEBŁYSKI/FLASHES - BARTŁOMIEJ DYRCZ, 28.07.2019 - 26.09.2019, Plebańskie budynki gospodarcze z Orawki, Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Bartłomiej Dyrcz jest dyrektorem Gminnego Ośrodka Kultury w Tokarni, muzykiem, regionalistą, kronikarzem, popularyzatorem historii i kultury Kliszczaków. Niedawno wraz z Grupą Przyjaciół Historii Ziemi Tokarskiej zrealizował film dokumentalno-historyczny pt. W cieniu Cudaczej Góry, dotyczący historii Tokarni oraz historii dworu Targowskich herbu Tarnawa. Wydał także publikację - książkę Urywki życia. X. Jan Mach architekt duszy poświęconą duszpasterzowi z parafii w Tokarni, z której pochodzi przeniesiony do skansenu kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej. Patronat honorowy nad książką objęło m.in. nasze muzeum, co więcej - prezentowaliśmy także w naszych progach fotografie autorstwa innej niezwyłej postaci z Tokarni - Józefa Wrony. Tym razem zaś chcemy zaprezentować szerszej publiczności prace samego Bartłomieja Dyrcza, który dla nas jest przede wszystkim przyjacielem muzeum i człowiekiem oddanym kulturze.

W związku z tym z wielką satysfakcją prezentujemy twórczość malarską tego młodego, ciekawego artysty z Tokarni. Przez cały sier­pień i część września br. w naszym muzeum (na terenie zabudowań plebańskich z Orawki) wystawiamy sześćdziesiąt prac malarskich powstałych w latach 2005-2019: w tym nieliczne kompozycje figuralne (trzy ikony i sześć obrazów należących do cyklu Przebłyski, które dały nazwę całej wystawie) oraz obrazy abstrakcyjne ujęte w dwa cykle: Psalmy i Medytacje oraz Kwadraty.

Jednocześnie na 26.09.2019 r. zaplanowano finisaż wystawy, podczas którego, oprócz zwiedzania wystawy z komentarzem artysty, zaplanowano także warsztaty malarskie dla młodzieży oraz projekcję filmu i viedo-artu.

WYSTAWA CZASOWA: DWÓR MONIAKÓW I JEGO OTOCZENIE. Z TEKI ARCHITEKTA. MICHAŁ URUSZCZAK: 10.05.2019 - 10.06.2019, Plebania z Podwilka, Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Realistyczny odręcznie wykonany rysunek, krajobrazowa notatka, czy też studium rysunkowe są dziełami artystycznymi, jak też narzędziami pracy architekta i architekta krajobrazu. Czas poświęcony na wykonanie rysunku jest dla projektanta mimowolnym momentem chwilowej refleksji, projektowych przemyśleń...

Wystawa została uroczyście otwarta w ramach Dni Otwartych Funduszy Europejskich, w trakcie których chcieliśmy zwrócić szczególną uwagę na dwór Moniaków i jego otoczenie poddanych konserwacji w ramach proejktu "SKANSENOVA – systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu". Dzięku temu pojawiła się również okazja, aby pokazać szerszej publiczności wspaniałe rysynki, głównie ołówkiem, które prezentujemyw towarzystwe eksponatów zwiąnych z dworem Moniaków i które, zestawione razem, tworzą ciepły, subtelny, dworski klimat.

Dr inż. arch. Michał Uruszczak – ur. 1975 w Krakowie, absolwent Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie, Politechniki Krakowskiej (Wydział Architektury i Urbanistyki), studia doktoranckie na Uniwersytecie Rolniczym, realizowane pod kierunkiem prof. dr hab. Anny Bach w Katedrze Roślin Ozdobnych (Wydział Ogrodniczy) – temat pracy: Przeobrażenia przydomowych ogrodów wiejskich w wybranych miejscowościach Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Obecnie związany zawodowo z UR w Krakowie, gdzie prowadzi zajęcia z rysunku odręcznego, projektowania obiektów architektury krajobrazu, metod waloryzacji krajobrazu, projektowania urbanistycznego i społeczno-kulturowych uwarunkowań gospodarki przestrzennej. Autor bardzo wielu artykułów umieszczanych na łamach znanych pism naukowych, dotyczących krajobrazu kulturowego, wsi, założeń rezydencjonalno-ogrodowych, historycznych zespołów miejskich, założeń pałacowych, architektury obronnej, zachowania i ochrony tradycyjnego budownictwa wiejskiego, warsztatu architekta, rysunku architektonicznego i krajobrazowego, przydomowych ogrodów wiejskich, ogrodów edukacyjnych i wielu innych tematów. Współautor projektów aranżacyjnych – architektura krajobrazu (m. in. „Ogród zmysłów” – projekt ogrodu dla osób z dysfunkcją wzroku przy Babiogórskim Parku Narodowym (2006/2007)). Promotor około 100 prac inżynierskich i magisterskich na kierunku Sztuka Ogrodowa, Architektura Krajobrazu i Gospodarka Przestrzenna.

WYSTAWA CZASOWA: KOLONIZACJA WOŁOSKA I SZAŁAŚNICTWO ORAWSKIE: 5.03.2019 - 5.04.2019, Plebania z Podwilka, Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Wystawa czasowa realizowana w ramach mikroprojektu „Na orawskim szałasie” współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Program współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska – Słowacja 2014-2020. Partnerem wiodącym w projekcie jest Oravské múzeum P. O. Hviezdoslava w Dolnym Kubinie.

Ekspozycja czasowa w skansenie dotyczy pasterstwa na Orawie. Składają się na nią eksponaty ze zbiorów M-OPE oraz opisy w formie tekstowo-graficznej przygotowane przez partnera wiodącego.

WYSTAWA CZASOWA: SKRZYNIE WIANNE W ORAWSKIM DOMU, WYSTAWA CZASOWA: ORAWSKIE WESELE: 19.12.2018 - 18.01.2018, Chałupa Alojzego Dziubka, Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Obie wystawy skupiają się wokół poruszanej już przez nas tematyki obrzędowości związanej ze zmianą stanu cywilnego.

Na wystawie dotyczącej skrzyń wiannych prezentowane są skrzynie ze zbiorów muzeum, które w dawnym orawskim domu zajmowały ważne miejsce, w nich bowiem przechowywano rozmaite cenne rzeczy, same one zaś nierzadko stanowiły piękne przykłady sztuki ludowej i rzemiosła. Chcemy pokazać publiczności muzealia z naszych zbiorów, które nie są na stałe eksponowane, a  przy tym przypominają nie tylko dawnych zwyczajach w góralskich rodzinach, ale także o wyjątkowości tych popularnych niegdyś, a dziś już często zapomnianych elementach wyposażenia chałup.

Druga z wystaw czasowych dotyczy dawnych wesel, w których klimat możemy się przenieść dzięki archiwalnym fotografiom zbieranym przez muzealników i opowieści o dawnych zwyczajach i obrzędach, nieraz już zapomnianych, a nieraz przechowywanych jedynie w tradycji ustnej starszych pokoleń.

WYSTAWA CZASOWA: ORAWIANIE NA FRONTACH I WOJNY ŚWIATOWEJ, 14.12.2018 - 15.01.2019, Plebania z Podwilka, Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Wielu Orawian uczestniczyło w zmaganiach wojennych/ Wielu młodych chłopców, jak syn Joanny Wilczkowej – ostatniej właścicielki Dworku Moniaków, straciło wówczas życie i spoczęło wraz z innymi poddanymi Monarchii Austro-Węgierskiej w zbiorowych, bezimiennych mogiłach. Niektórzy, po wielu trudach i traumatycznych doświadczeniach wojennych powrócili w rodzinne strony. Ich świadectwo, zachowane w rodzinnych archiwach listy i kartki oraz zdjęcia stają się kanwą dla opowieści o bohaterstwie, poświęceniu i trudnym powrotom do normalności i do wolności.

WYSTAWA CZASOWA: TRZY POKOLENIA TWÓRCÓW, 29.07.2018 - 2.09.2018, Plebania z Podwilka, Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej

Czterech twórców, cztery różne charaktery i odmienne spojrzenia na sztukę, trzypokolenia i jeden wspólny dom, bo to co spaja tych czterech artystów jest rodzina. Prace, które pragniemy Państwu pokazać powstały w większości pod dachem jednego, niemal stuletniego domu.

Najstarszym z prezentowanych artystów jest mój dziadek Jan Puchała. Z dziadkiem kojarzy mi się zapach lipy, którym wypełniona była stolarnia-miejsce, gdzie najczęściej można było go spotkać, pochylonego nad zabytkowym warsztatem, niknącym w niezliczonych dłutkach, papierach ściernych i lipowych trocinach. Po drugiej stronie tej pracowni, zwanej przez nas stolarnią siedział mój tata Józef Morzyniec, oddający się, podobnie jak dziadek, pracy twórczej zamkniętej w drewni lipowym. Tata i dziadek toczyli artystyczną rywalizację, która zmuszała ich do sięgania po lepsze wzory, poszukiwania kształtów jak najlepiej naśladujących rzeczywistość przy jednoczesnym bardzo wyrazistym indywidualnym stylu. Świadectwem i przykładem tej swoistej rywalizacji są dwa krucyfiksy wiszące po przeciwnych stronach sali. Powstały z tego samego wzoru przefiltrowanego przez indywidualnych zmysł estetyczny obu artystów. Jeden wyrzeźbiony w białej modelinie to subtelność, delikatność w prowadzeniu dłuta przy jednoczesnej wyrazistości, drugi w drewnie lipowym jest odmienny, dłuto prowadzone było dość twardo, żłobiąc ostre linie twarzy, czy schematyczne zarysy mięśni. W tak odmiennych estetykach zanurzali się obaj artyści.

Wśród rzeźb obu artystów odnajdziemy motywy sakralne, jak również dekoracyjne elementy inspirowane codziennym życiem, także tym orawskim. Nie brak tu, wobec tego, górali, oprawionych w lipowe ramy poroży, czy figuralnych świeczników.

Twórczość Dariusza Puchały- wujka umieściłam na przeciwnym biegunie - to nieco niepokojące abstrakcyjne kompozycje oraz umownie zarysowane za pomocą kilku kresek piórka twarze. Towarzyszy im pewna nostalgia, której wtórują fragmenty wiersza nieznanego autora.

Podsumowaniem tych dwóch odmiennych form wypowiedzi artystycznej są rysunki ołówkiem i piórkiem mojego brata Jarosława. W pracach tych zawiera się zarówno rzeźbiarskość w delikatnym modelowaniu światłem kształtu fałd czy twarzy jak i elementy abstrakcji – estetycznej zabawy formami.

Pragnę przedstawić Państwu moją rodzinę, rodzinę artystów: dziadka, tatę, wujka i brata.

Jolanta Morzyniec